Czy fizjoterapia w leczeniu rwy kulszowej jest skuteczna?

Ostry, często nagły ból uniemożliwiający ruch. Boli mnie cały pośladek i promieniuje do nogi, nie mogę usiedzieć, nie mogę się schylić, jak chodzę jest gorzej. Z takimi opisami często zgłaszają się do mnie osoby doświadczające rwy kulszowej. Ale czym właściwie jest i do kogo najpierw się udać? Aby wyjaśnić ogólny przebieg postępowania powinnam zacząć od najczęstszej przyczyny tej dolegliwości. Przepuklina krążka międzykręgowego jest najczęstszą przyczyną rwy kulszowej, która dotyka aż 1% do 5% populacji rocznie. Jest to miejscowe przemieszczenie materiału krążka poza obwód przestrzeni międzykręgowej. Za obwodem przestrzeni między kręgowej znajdują się naczynia i nerwy wychodzące z kanału kręgowego, więc uwypuklający się materiał krążka powoduje miejscowy ucisk naczyń i korzeni nerwowych. Dochodzi do niedokrwienia i stanu zapalnego wynikającego między innymi z tego ucisku. Warto zaznaczyć, że przepuklina nie zawsze powoduje objawy bólowe. Szacuje się, że nawet ponad 50% przebiega bezobjawowo, nie warto wpadać w panikę na myśl o wypuklinach, przepuklinach i dyskopatii. Po 30 roku życia dotyka ona zdecydowaną większość populacji i w większości przypadków nie wymaga interwencji. Wracając do zmian które wywołują objawy bólowe, możemy wyróżnić kilka charakterystycznych dla rwy kulszowej:

*ból w dolnej części pleców

*ból promieniujący do pośladka i tylnej części nogi

*mrowienie w dolnej części pleców, pośladku, tylnej strony nogi, stopie

*osłabienie nogi

*uczucie wbijanych igieł w nogę

*pogorszenie objawów podczas ruchu

Do objawów które powinny nas zaniepokoić zaliczamy tzw czerwone flagi:

*brak czucia okolicy krocza, pośladka

*nie trzymanie moczu, kału

*brak czucia parcia na mocz, zatrzymanie moczu

*uciekanie, opadanie stopy

W sytuacjach gdy ból jest głównym objawem, skuteczne jest leczenie zachowawcze. Wykazano, że interwencje fizjoterapeutyczne są skuteczne w zmniejszaniu bólu i niepełnosprawności. Według badań zabieg operacyjny ma lepsze natychmiastowe działanie przeciwbólowe, natomiast ta różnica nie jest widoczna po trzech miesiącach i po roku od operacji. Dodatkowo mechanizmy fizjologiczne i biomechaniczne mogą prowadzić do poprawy ruchomości kręgosłupa. Co więcej, ujemne ciśnienie śróddyskowe ułatwia migrację jądra miażdżystego do środka krążka międzykręgowego, czyli przepuklina ulega zmniejszeniu.

Pacjent z ostrym bólem korzeniowym powinien w pierwszej kolejności zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Leczenie podstawowe powinno obejmować stosowanie leków przeciwbólowych, krótki odpoczynek, fizykoterapię i ewentualnie według wskazań lekarskich nadtwardówkowe zastrzyki steroidowe. W pierwszej fazie ostrej przydatne są także ćwiczenia oddechowe, które zmniejszają napięcie mięśniowe i redukują ból. Po ustąpieniu stanu ostrego gdy ból umożliwia przemieszczanie się i zmianę pozycji, można wprowadzić fizjoterapię: terapię manualną, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe oraz terapię ruchem. W większości przypadków objawy korzeniowe ustępują w przeciągu sześciu tygodni. Jednak proces gojenia się i leczenia nie zostaje zakończony. Stan ostry przechodzi w stan podostry i trwa od trzech do sześciu miesięcy. Jest to czas na doprowadzenie ciała do sprawności, zmniejszenie napięć mięśniowych, wzmocnienie niektórych partii ciała i znalezienie odpowiedniej dawki i formy aktywności fizycznej.

Pacjenci z objawami ostrymi, które utrzymują się dłużej niż sześć tygodni, są kierowani do konsultacji chirurgicznej. Lekarz specjalizujący się w tej dziedzinie, razem z pacjentem, decydują czy podejmowane są dalsze próby leczenie nieoperacyjnego czy dana osoba zostanie skierowana na zabieg chirurgiczny.

Pacjenci, u których zaobserwowano niepokojące objawy powinni pilnie zgłosić się do neurochirurga lub na Izbę Przyjęć.

Bibliografia:

  1. Arts P, Kursumovic A, Miller L, et al. Comparision of treatments for lumbar disc herniation. Medicine (Baltimore) 2019;98(7):e14410. [PubMed]
  2. Singh V, Malik M, Kaur J, Kulandaivelan S. A systematic review and meta-analysis on the efficacy of physiotherapy intervention in management of lumbar prolapsed intervertebral disc. Int J Health Sci 2021 Mar-Apr;15(2): 49-57. [PubMed]
  3. Benson R, Tavares SP, Robertson SC, Sharp R, Marshall RW. Conservatively treated massive prolapsed disc: a 7-year follow up. Ann R Coll Sure Engl. 2010 Mar;92(2):147-153. [PubMed]
  4. Weinstein J.W, Lurie Jon.D, Tosteson Tor.D, et al. surgical versus non-operative treatment for lumbar disc herniation: four-year results for the spine patient outcomes research trial (SPORT). Spine 2008 Dec. 1;33(25):2789-2800. [PubMed]

Pomożemy Ci

Jesteśmy Fizjoterapeutami pracującymi różnymi metodami terapeutycznymi z jednym wyjątkiem - ruch i ćwiczenia są naszym łącznikiem. W zależności od potrzeb dobierzemy odpowiednią metodę manualną i ćwiczenia które przywrócą Twoją sprawność.